Rektoskopy

Rektoskop i badanie rektoskopowe

Badanie rektoskopowe zwane też badaniem endoskopowym to badanie, które pozwala oglądać i wykonywać pewne zabiegi w przestrzeniach zlokalizowanych we wnętrzu ludzkiego ciała przy pomocy światłowodu zakończonego narzędziami optycznymi. Rektoskopia jest badaniem endoskopowym jelita grubego. Dzięki niemu, można ocenić budowę błony śluzowej kanału odbytu, odbytnicy, a czasami także końcowego odcinka esicy. Trwa ono zwykle 2 do 5 minut. Do jego przeprowadzenia stosuje się sztywne wzierniki – rektoskopy.

 

Czym są retroskopy?

Rektoskopy są to popularne urządzenia diagnostyczne, których nie powinno zabraknąć w żadnej placówce medycznej, w której przeprowadza się badania z zakresu diagnostyki układu pokarmowego i układu wydalniczego. Są one metalowymi, sztywnymi rurkami, mającymi długość od 20 do 30 cm i średnicy 2 cm. Jednakże, narzędzie do wziernikowania odbytnicy u dzieci posiada mniejszą średnicę wynoszącą jedynie 1 cm. Tym właśnie narzędziem badana jest błona śluzowa danego odcinka jelita grubego. Dziś, kiedy rektoskop używany jest w trakcie prawie każdego badania pacjenta w gabinecie proktologicznym, rzadko kiedy zastanawiamy się w jakich okolicznościach doszło do jego powstania.

Mało kto zdaje sobie także sprawę, iż ojcem endoskopii był Hipokrates, jednak nie wiemy nic na temat samego endoskopu z tamtych czasów. Przez wiele stuleci, najtrudniejszym zadaniem dla konstruktorów pierwszych wzierników endoskopowych było opracowanie wygodnego i bezpiecznego oświetlenia. Wykorzystywano w tym celu na ogół płomień świecy lub spalających się substancji, co nie było ani wygodne, ani bezpieczne dla pacjenta. W XVIII w, Andre Levret skonstruował pierwszy wziernik ginekologiczny wykorzystujący sztuczne źródło światła. Nieco później, wiedeński lekarz Philip Bozzini stał się twórcą tzw. Lichtleitera, pierwszego endoskopu składającego się z oddzielonych od siebie: toru wizyjnego i kanału przewodzącego światło pochodzące z płomienia świecy. Na początku XX w, wziernik ten został udoskonalony przez francuskiego urologa Pierre Salomon Sigalasa. Do połowy wieku XIX, badania endoskopowe koncentrowały się na układzie moczowo-płciowym oraz jamie nosowo- -gardłowej i przewodzie słuchowym zewnętrznym. Pierwszym, który odważył się użyć wziernika do badania żołądka, był niemiecki lekarz Adolf Kussmaul. Gastroskop Kussmaula został unowocześniony przez czeskiego chirurga Jana Antoniego Mikulicza-Radeckiego i Austriaka Josepha Leitera. Zmiana polegała na umieszczeniu na końcu urządzenia ocynkowanego drutu, którego żarzenie emitowało światło, oraz wyposażeniu endoskopu w nowoczesny system chłodzenia. Badania pacjentów z dolegliwościami pochodzącymi z dolnego odcinka przewodu pokarmowego rozpoczął za pomocą rektosigmoidoskopu Howard Atwood Kelly. W 1894 roku opracował on pierwszy wziernik o długości 30 cm, który został nazwany przez jego kolegów „rurą Kelly’ego”.

Specjalna budowa współczesnego rektoskopu umożliwia obecnie pobieranie materiału do badania histopatologicznego i bakteriologicznego, a także na przeprowadzanie różnych zabiegów. Można go używać zarówno do usuwania polipów, ciał obcych oraz tamowania krwawienia. Coraz częściej, w badaniach wykorzystuje się wzierniki jednorazowe, które wykonane są z tworzywa termoplastycznego. Nowoczesne rektoskopy charakteryzują się wieloma udogodnieniami, wygodnymi dla lekarza oraz pacjenta. Za pomocą doprowadzonych włókien szklanych, nowoczesne rektoskopy wyposażone zostały w tzw. zimne światło oraz w układ optyczny przenoszący obraz z wnętrza ciała, z końcówki urządzenia do komputera, co pozwala lekarzowi na ocenę stanu błony śluzowej okrężnicy.

 

W jakim celu wykonuje się rektoskopię?

Rektoskopię można wykonywać w celach diagnostycznych do rozpoznania choroby lub w celach terapeutycznych.

Do wskazań diagnostycznych należą:

• krwawienia z odbytu lub obecność krwi w stolcu,
• problemy z wypróżnieniami lub zmiana rytmu wypróżnień,
• zmiana kształtu stolca,
• podejrzenie polipów, guzów lub owrzodzeń odbytnicy,
• świąd odbytu lub sączenie się wydzieliny z odbytu,
• ból ucisk w okolicy odbytu, bóle podbrzusza,
• diagnostyka niedokrwistości,
• diagnostyka amyloidozy,

 

Wskazania terapeutyczne dla których może być wykonywana retroskopia:

• usuwanie polipów,
• hamowanie krwawienia z owrzodzeń i guzów,
• usuwanie ciał obcych,
• poszerzanie zwężeń jelita grubego,

Przed rozpoczęciem badania zbierany jest wywiad medyczny. Następnie, prosi się pacjenta o przyjęcie pozycji – kolankowo-łokciowej. Na początku, lekarz wykonuje badanie per rectum, czyli bada odbyt z zewnątrz i wewnątrz za pomocą palców dłoni. Następnie, do odbytnicy wprowadzany jest rektoskop. Podczas badania istnieje możliwość pobrania wycinków błony śluzowej, usunięcia polipów, leczenia hemoroidów, zatrzymania krwawienia i usunięcia ciał obcych. Wbrew różnym opiniom rektoskopia nie boli. Końcówka rektoskopu jest nasmarowana środkiem znieczulającym, więc pacjent może odczuwać jedynie lekki dyskomfort.

Prawidłowe przygotowanie do rektoskopii jest bardzo ważne i zwiększa czułość badania. Niekiedy, wskazane jest, by przed badaniem pacjent przyjmował płynne posiłki. Dietę, pacjent powinien zastosować już 3 dni przed badaniem, powinna być ona lekkostrawna, najlepiej półpłynna. Należy natomiast unikać produktów barwiących stolec, na przykład czarnej kawy, buraków czy jagód. Na trzy dni przed wykonaniem badania należy też powstrzymać się od spożywania warzyw i owoców. Z kolei, dzień przed badaniem konieczne jest wykonanie wlewki doodbytniczej czyli popularnej lewatywy, mającej na celu dokładne oczyszczenie fragmentu jelita poddawanego badaniu i stosuje się do tego specjalne preparaty. Tego dnia, nie można również jeść kolacji. W dniu badania, na 3-4 godziny przed wizytą należy zaaplikować kolejną wlewkę. Jeśli będzie ono wykonywane rano, pacjent musi stawić się na badanie na czczo, jeśli natomiast popołudniu – może zjeść rano lekkie śniadanie. Część lekarzy nie wymaga stosowania diety, Jednak wieczorem, w dniu poprzedzającym badanie, i rano, w dniu badania, należy wykonać wlewkę doodbytniczną. Trzeba również zdawać sobie sprawę iż nie wolno przyjmować żadnych środków przeczyszczających, ponieważ mogą one utrudnić przeprowadzenie badania. W dniu badania można tylko pić płyny. Po rektoskopii może wystąpić lekkie krwawienie z odbytu, szczególnie po usuwaniu polipów, a także reakcja alergiczna na żel znieczulający. Do bardzo rzadkich powikłań należy rozerwanie ściany jelita grubego. Jednak jeśli po badaniu pacjent oddaje czarne stolce, boli go brzuch, odczuwa objawy zbliżone do przeziębienia – powinien zgłosić się do lekarza.

 

Przeciwwskazania do rektoskopii

Rektoskopia jest badaniem na ogół dobrze tolerowanym przez pacjentów. Istnieją jednak do niego pewne przeciwwskazania. Są nimi:

• zaostrzenie chorób zapalnych jelita grubego,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• ciężkie choroby serca i płuc, takie jak: niestabilna choroba wieńcowa lub niewydolność krążenia znacznego stopnia,
• II i III trymestr ciąży.

 

W asortymencie naszego sklepu medycznego posiadamy rektoskopy renomowanych producentów wraz z akcesoriami. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do szczegółowego zapoznania się z naszą ofertą na rektoskopy i akcesoria do badań proktologicznych.