Detektory tętna płodu

Aparat KTG - co to jest?

Aparat KTG zwany kardiotokografem jest urządzeniem medycznym monitorującym podstawowe parametry płodu w łonie matki. Wykorzystywane są przede wszystkim w trzecim trymestrze ciąży. Stanowią one niezbędne narzędzie ginekologów i położnych. Stosowane są do oceny stanu zdrowia rozwijającego się płodu.

Kardiotokografy, są obecnie obowiązkowym wyposażeniem oddziału położniczego i ginekologicznego. Umożliwiają badanie tętna płodu, od 25. tygodnia ciąży. Pozwalają śledzić także skurcze macicy i ruchy płodu. To sprzęt niezbędny na każdej sali porodowej, umożliwiający stały monitoring rodzącego się dziecka.

Pozwalają na wykonywanie monitorowania:

• tętna płodu,
• czynności skurczowej mięśnia macicy,
• ruchów płodu, a następnie pozwalają tak uzyskane dane zapisywać i archiwizować.

 

Czym jest kardiotokografia?

KTG, inaczej kardiotokografia, to badanie polegające na monitorowaniu serca płodu wraz z jednoczesnym zapisem czynności skurczowej mięśnia macicy. Badanie to składa się z właściwie z dwóch: kardiografii oraz tokografii. To pierwsze, polega na ciągłej rejestracji czynności serca płodu, drugie jest natomiast rejestracją czynności skurczowej macicy, która odbywa się poprzez czujnik zewnętrzny, umieszczany na brzuchu kobiety. 

Aparat Dopplera, czyli kardiotokograf albo detektor tętna płodu, przetwarza ruch krwi na dźwięk, dzięki czemu można usłyszeć jak krew maluszka przepływa przez serce a inaczej mówiąc, posłuchać jego bicia. Urządzenia wykorzystujące efekt Dopplera wykorzystywane są w medycynie od dawna, dokładnie od lat 60. ubiegłego wieku. Są one w pełni bezpieczne, ponieważ zakres natężenia fali ultradźwięków tych urządzeń jest nieszkodliwy dla matki i dziecka. Dzięki postępowi medycyny na długo przed jego narodzinami, bo już w 10-tym tygodniu ciąży, gdy zaczyna bić serce dziecka, przyszła mama może je usłyszeć.

Badanie KTG w ciąży jest badaniem bardzo prostym do wykonania, ale może ono dostarczyć wielu niezbędnych informacji o stanie zdrowia płodu. Interpretacją wyniku zajmuje się położna lub lekarz ginekolog, którzy wiedzą jak odczytywać zapis KTG. Z wydruku, można odczytać informacje dotyczące:

• liczby uderzeń serca płodu,
• stosunek uderzeń serca płodu do skurczów macicy,
• wahania częstości serca płodu,
• spadku częstotliwości pracy serca,
• wzrostu akcji serca w momencie ruchów płodu,
• liczbie, częstotliwości i sile skurczów macicy.

Dzięki obserwacji czy zapis KTG jest prawidłowy, lekarze mogą oceniać skurcze macicy kobiety w trakcie porodu. Z jego pomocą, ginekolog może stwierdzić, czy poród przebiega prawidłowo i czy kobieta może ukończyć go siłami natury, czy też zajdzie potrzeba cięcia cesarskiego, które w danym momencie będzie wskazane ze względu na stan zdrowia dziecka.

 

Jak wykonuje się badanie KTG?

Urządzenia KTG są proste w obsłudze, wyposażone zazwyczaj w dwie czułe głowice, badające jednocześnie parametry płodu i matki. Aby wykonać badanie, do brzucha przykłada się dwie specjalne głowice – peloty, uprzednio smarując je żelem do USG, aby umożliwić rejestrację skurczów macicy oraz czynności serca dziecka. Na ekranie urządzenia pojawia się zapis i zazwyczaj jest on na bieżąco drukowany.

Głowice aparatu KTG umieszczone na brzuchu kobiety przymocowuje się elastycznymi pasami. Podczas badania, najlepiej, gdy ciężarna ułożona jest na lewym boku.

 

Ile trwa badanie KTG?

Badanie trwa co najmniej 30 minut. Wynik widoczny jest na ekranie monitora oraz drukowany w formie wykresów – kardiograficznego i tokograficznego. KTG pozwala na ocenę częstotliwości skurczów macicy, nasilenia oraz wpływu na płód. Na wyniku są one przedstawione na dolnym wykresie. Im wyższa linia pojawia się na nim, tym silniejsze są skurcze.

 

Jak jest zbudowany kardiotokograf?

Aparat KTG składa się z dwóch pelot. Pierwszą z nich stosuje się do wsłuchiwania w czynność serca płodu a druga pokazuje czynność skurczową kobiety ciężarnej. W przypadku ciąży bliźniaczej, urządzenie składa się z trzech pelot – dwie z nich są przeznaczone dla dzieci, a jedna dla matki. Najnowocześniejsze kardiotokografy pozwalają na poruszanie się w czasie trwania badania. Kobieta ciężarna ma wówczas przy sobie bezprzewodowe głowice KTG przesyłające sygnał do kardiografu bez użycia kabla. Odbywa się to za pomocą fal radiowych. Aparaty KTG wyposażone są często w kolorowy ekran LCD, dzięki czemu badanie przebiega jeszcze sprawniej.

 

Czym jest detektor tętna płodu?

Detektor tętna płodu to domowe KTG, które umożliwia każdej przyszłej mamie słuchanie bicia serca dziecka w domu, bez konieczności odwiedzania szpitala ani przychodni. Takie mobilne KTG, jest znacznie mniejsze i wygodniejsze od kardiotokografu wykorzystywanego w szpitalu, ale wyniki, które podaje są całkowicie wiarygodne. Rejestruje ono tętno dziecka, liczbę jego ruchów oraz skurcze macicy, monitorując przebieg ciąży. Urządzenie jest niewielkie i zawiera w sobie głowicę, wejście na słuchawki lub głośnik oraz ładowarkę.

 

Jak działają detektory tętna płodu?

Detektory tętna płodu służą osłuchiwaniu pracy serca płodu już od 10 tygodnia ciąży. Mają możliwość mierzenia zarówno tętna chwilowego jak i uśrednionego, są łatwe w obsłudze i pozwalają na kontrolowanie nie tylko tętna maluszka, ale i kobiety w ciąży. Wykorzystują one zjawisko Dopplera, w którym wysokość dźwięku ulega modyfikacji w trakcie przybliżania się i oddalania jego źródła od osoby słuchającej. Posiadają wbudowany piezoelektryk, który ulega mechanicznej deformacji w momencie, gdy znajdzie się w zewnętrznym polu elektrycznym. Urządzenie przekształca odbite i odebrane sygnały w dźwięk, który jest właśnie tętnem płodu. Można go odsłuchać, a nawet nagrać. Należy przy tym pamiętać, że słyszany dźwięk jest interpretacją sygnałów, a nie bezpośrednim biciem serca.

Producenci detektorów cały czas prześcigają się w liczbie dostępnych w nich funkcji. Urządzenia te przeważnie są wyposażone w mały głośnik, który umożliwia stałe nasłuchiwanie bicia serca lub też posiadają gniazdo umożliwiające podłączenie zestawu słuchawkowego. Najbardziej zaawansowane modele posiadają również wyświetlacz, na którym zobrazowany jest przebieg tętna. Niektóre detektory zaopatrzono także w drukarkę, umożliwiającą wydruk tętna rozwijającego się płodu.

Detektor tętna płodu jest urządzeniem całkowicie bezpiecznym. Pomimo, że serce płodu ma mikroskopijne rozmiary, dawka ultradźwięków stosowana w nowoczesnym sprzęcie tego typu jest tak niewielka, że nie zagraża w żaden sposób rozwojowi dziecka.

 

Jak posługiwać się detektorem tętna płodu?

Detektora możemy używać w każdym czasie, jednak najbardziej miarodajne są pomiary wykonane 30 minut po przebudzeniu, 60 minut po posiłku oraz 30 minut przed snem.

• Po włączeniu urządzenia, w pierwszej kolejności należy nałożyć żel na sondę.
• Następnie włączamy urządzenie i regulujemy jego głośność.
• Przykładamy sondę do brzucha i szukamy tętna płodu.
• Na koniec, starannie czyścimy sondę detektora.

Należy pamiętać, że z detektora nieużywanego przez dłuższy czas, należy wyjąć baterie.