Z całą pewnością każdy, kto rozpoczyna swoją ,,przygodę z cukrzycą” wiedzieć powinien czym są wymienniki węglowodanowe. Stanowią one tak naprawdę podstawę do wyliczenia ilości podanej do posiłku insuliny, co ma kluczowe znaczenie dla utrzymania poziomu cukru w odpowiednich normach.

Czym więc takie wymienniki węglowodanowe, w skrócie WW oznaczają? Jak je wyliczyć? W jaki sposób wiedzieć, ile WW ma kromka chleba, ile 100 gramów ugotowanego makaronu, a ile baton energetyczny? Na te i na wiele innych pytań w obrębie wymienników WW odpowiemy w tym właśnie artykule. Znaleźć można tutaj sporą dawkę wiedzy w zakresie żywienia cukrzyka, która z pewnością przyda się każdemu, kto rozpoczyna ,,nowe życie” z cukrzycą w roli głównej. 

 

Czym jest wymiennik węglowodanowy?

Wymiennik węglowodanowy jest to 10 gramów węglowodanów przyswajalnych, bez dodawania do tego ilości błonnika. System wymienników to niezwykle duże ułatwienie dla osób chorujących na cukrzycę, bowiem dzięki nim dieta może być urozmaicona, różnorodna, ciekawa, a do tego pod pełną kontrolą, będąc dopasowaną do ilości insuliny, jaką należy przyjmować. Nie mając na ten temat żadnej wiedzy, pierwszy kontakt z rzeczywistością, a więc diagnoza, a zaraz potem nauka życia na nowo, z pewnością dla cukrzyków, a szczególnie ich rodziców nie jest łatwa. Ogrom wzorów, wyliczeń, tabele znajdujące się na produktach, ile WW na dany posiłek, a jak obliczyć jabłko, jak bułkę…. Tego wszystkiego jest tak dużo, że trudno jest w ogóle w jakikolwiek sposób od razu wszystko zrozumieć. Na to potrzeba czasu i krok po kroku, zdecydowanie łatwiej jest z chorobą żyć, komponować posiłki i urozmaicać dietę. Ale potrzeba wiedzy, którą należy w tej kwestii opanować - praktycznie do perfekcji. Im lepiej bowiem prowadzona dieta i wyliczane WW do ilości podawanej insuliny, tym ,,lepsze cukry”, a na tym bez wątpienia zależy każdej osobie zmagającej się z tą chorobą. 

Węglowodany - czyli winowajca skoków cukru we krwi

To, co odpowiada za wahania cukru we krwi, to właśnie owe węglowodany. Wykorzystując glukometr, bardzo szybko można sprawdzić, ile wynosi poziom cukru we krwi przed posiłkiem, a ile nieznacznie po zjedzeniu posiłku. Komponując posiłki dla cukrzyka, wymienniki węglowodanowe odgrywają niezwykle ważną rolę, bowiem w ten sposób można wiedzieć, ile to jest 10 gramów węglowodanów przyswajalnych. A ile to jest 1WW? To dla przykładu kromka chleba mająca około 20 gramów, to jedno małe jabłko, pół banana czy na przykład 100 ml soku. Mając takie wyliczenia, można zamieniać je wzajemnie, aby dieta nie była nudna, monotonna i mało urozmaicona. 

Tabela wymienników węglowodanowych pozwala cukrzykom odpowiednio wyliczać wszelkie jedzone przez nich posiłki. Bez problemu w takiej tabeli sprawdzimy, ile WW ma ryż, makaron, pieczywo czy poszczególne owoce. Ponadto, bez problemu można wszystko wyliczyć samodzielnie, mając jedynie przy sobie wagę kuchenną, jak również i odpowiednie informacje dotyczące gramatury danego produktu w 100 gramach. I oczywiście nie można zapomnieć także o aplikacjach, bez których w dzisiejszych czasach trudno byłoby funkcjonować. Najbardziej popularną i najczęściej wybieraną przez cukrzyków jest VitaScale. Wystarczy tylko znaleźć dany produkt lub wpisać go, jeśli na liście nie występuje, by po podaniu odpowiedniej gramatury, uzyskać informacje odnośnie kaloryczności, jak również i ilości zastosowanych w danym produkcie wymienników. 

Jak to wygląda więc w praktyce? Kupujemy baton, który ma w składzie 20g węgli. Wystarczy, że podzielimy to przez 10, bo 10g to 1WW, by uzyskać informację, że zjedzenie takiego batona jest równoznaczne 2 wymiennikom węglowodanowym. A co w sytuacji, gdy na opakowaniu jest podane, że w 100g ciastek jest 60g węlowodanów, a my chcemy zjeść 45g? W takiej sytuacji należy metodą krzyżową wyliczyć ile węglowodanów znajduje się w tych 45 gramach i sumę podzielić przez dziesięć. Nic bardziej prostego, nawet dla zwykłego humanisty. Ale wierzymy głęboko w to, że początki z tabelami, wyliczeniami i ciągami cyfr, z pewnością mogą załamać niejedną osobę?

 

Od czego zależy dawka insuliny podawana do ilości wymienników?

Trudno jest jednoznacznie podać ilość insuliny na 1WW, gdyż u każdego pacjenta ten przelicznik będzie zupełnie inny. Przede wszystkim jest on uzależniony od kilku czynników, w tym między innymi od glikemii przed posiłkiem, ilości WW, a także wrażliwości na insulinę. W przypadku tej trzeciej kwestii, jest to w dużej mierze uzależnione od wieku danej osoby, jak również i od masy ciała. Dzieci mają większą insulinoodporność niż dorośli. Osoby szczupłe mają większe szanse odpowiednio kontrolować cukrzycę, niż osoby dorosłe. Biorąc pod uwagę więc wszelkie te zmienne, każda osoba chorująca na cukrzycę ma swój przelicznik, jeśli w grę wchodzi insulina - wymiennik. Jest ona ustalana indywidualnie z lekarzem, ale również i później w wyniku obserwacji, poddawana odpowiednim modyfikacjom. Średnio na każdy 1WW potrzebne jest od 0,5 do 4 jednostek insuliny. Jeśli na przykład pacjent ma przelicznik 0,5j insuliny na każde 1 WW, wówczas na dwie kromki chleba potrzebuje 1 jednostki insuliny, bo posiłek składa się z 2 WW. Jeśli z kolei jego przelicznik wynosi 2 jednostki insuliny na każde 1WW, wówczas musi przyjąć 4 jednostki, bo jego danie składa się z 2 WW. 

 

Przelicznik insulina - wymiennik, czyli skąd wiedzieć jaki powinien on być?

Każdy cukrzyk jest pod stałą kontrolą lekarza diabetologa i to z nim właśnie ma ustalane ilości przyjmowanej insuliny, a więc podana jest ilość insuliny, jaka powinna przypadać na każdy 1 wymiennik węglowodanowy. Kiedy mamy pewność, że jest on dobrze ustalony? Kluczowe znaczenie ma mierzenie cukru. Jeśli 1,5 - 2 godzin po posiłku cukry znajdują się w normie, to znaczy, że taki wskaźnik został wyliczony prawidłowo. Istotne jest także to, że ilość podawanej insuliny w formie przeliczników jest różna dla poszczególnych pór dnia. Rano zapotrzebowanie na insulinę jest największe, stąd też zazwyczaj ten przelicznik jest dużo większy dla każdego wymiennika, niż na przykład na podwieczorek czy też kolację.

 

Glukometr - niezbędne urządzenie dla każdego cukrzyka

Choć świat medycyny rozwija się w zawrotnym tempie i wszystko idzie do przodu, to jednak mimo całej dostępnej na rynku aparatury mierzącej cukier i wysyłającej informacje na urządzenia mobilne, glukometry stanowią najlepszy wybór, bowiem tylko one są w stanie zagwarantować w pełni miarodajne, jak najbardziej dokładne wyniki poziomu cukru we krwi. Bardzo dużą popularnością cieszą się glukometry Pempa czy też Genexo, dzięki którym możliwy jest precyzyjny szybki pomiar glikemii. Wystarczy tylko dokupić do niego paski do glukometru, by codzienny pomiar był szybki, bezbolesny i niezwykle dokładny.

Nie ma wątpliwości, iż cukrzyca jest podstępną, bardzo trudną chorobą. Często bowiem nie ma reguły na podawaną ilość jedzenia, na daną ilość wymienników adekwatną do przeliczników insuliny. Skoki cukru potrafią pojawić się w najmniej spodziewanym momencie, podobnie też jak i spadki. Tutaj kluczowe znaczenie ma ciągła obserwacja, dobrze prowadzona dieta i odpowiednie wyliczanie przeliczników, a ponadto staranie się stawiać na jak najwięcej ,,dobrych cukrów”, bez paniki, gdy na chwilę będą one nieodpowiednie. Tutaj należy nauczyć się inaczej żyć, a wtedy nadal życie może być piękne, bo zupełnie inaczej się na nie patrzy, inaczej się je dostrzega, a ponadto stawia się na zdrową dietę i odpowiednią dawkę ruchu każdego dnia.