Wszelkie pojawiające się na ciele zmiany skórne, określane inaczej jako wykwity wymagają obserwacji i diagnostyki. Mogą one bowiem świadczyć o różnego rodzaju chorobach, będąc przy tym złośliwymi zmianami chorobowymi, które zagrażać mogą zdrowiu, a nawet życiu pacjentów. 

W tym artykule zwrócimy uwagę na różnorodne rodzaje wykwitów skórnych, jak również i na objawy, które mogą im towarzyszyć, tak, aby szybko można było zdiagnozować problem i rozpocząć w jego kierunku odpowiednie leczenie. 

 

Jakie są rodzaje wykwitów skórnych

Wykwity skórne można w ogólnym podziale usystematyzować do dwóch grup: zmiany pierwotne, które związane są z toczącym się w organizmie stanem chorobowym w skórze, jak również i wykwity wtórne, które w większości przypadków są następstwem tych pierwotnych i z nich właśnie się rozwijają. 

W przypadku zmian pierwotnych, wyróżnić możemy takie wykwity, jak:

• plama - jest to zmiana koloru skóry na określonej powierzchni, która jest niewyczuwalna przy dotyku. Wyróżnia się tutaj plamy z zaburzeń ukrwiennych: plamy rumieniowe, rumienie, erytrodermia, następnie plamy spowodowane zaburzeniami unaczynienia: wrodzone, na przykład naczyniaki i nabyte, na przykład pajączki naczyniowe czy żylaki oraz trzecia grupa plamy wybroczynowe. 

• grudka - jest to wykwit, który wyczuwalny jest w dotyku, bowiem rośnie on ponad powierzchnię skóry. Ma wielkość od 1mm do 1 cm. W tej kategorii wyróżnić możemy między innymi grudki naskórkowe, w tym na przykład brodawki, grudki skórno - naskórkowe, w tym na przykład liszaj płaski, łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry,  a także trzecia grupa grudki skórne, na przykład obrzękowe i naciekowe. Grudki nie pozostawiają blizn

• guzek - jest to zmiana, która osiąga wielkość do 1cm i wznosi się ponad powierzchnią skóry, będąc w pełni wyczuwalną, pozostawia po sobie blizny. Pojawiające się zmiany mające postać guzka, dotyczą tkanki łącznej skóry właściwej. Ich pojawienie może wiązać się z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami metabolicznymi, jak również i rozrostem nowotworowym. 

• guz - jest to wykwit, który wznosi się ponad powierzchnię skóry i obejmuje głębokie warstwy skóry oraz tkanki podskórnej. Pozostawia w większości po sobie blizny. Wielkość guza jest większa, niż 1cm. 

• pęcherz - jest to zmiana o nieco większej wielkości, ponad 1 cm i więcej, która wznosi się ponad powierzchnię skóry i zawiera wewnątrz płyn. Pęcherze mogą występować w kilku odmianach, w tym podrogowe, śródnaskórkowe i podnaskórkowe. 

• pęcherzyk - jest to zmiana o małej wielkości do 1cm, która wznosi się ponad powierzchnię skóry i zawiera ona w środku płyn. 

• krosta - jest to niewielkich rozmiarów zmiana skórna, która jest wyczuwalna, bowiem wystaje ponad powierzchnię skóry. Charakterystyczne w niej jest to, że wypełniona jest ona treścią ropną. 

• bąbel - jest to zmiana, która szybko się pojawia, ale również i szybko znika, nie pozostawiając po sobie śladu. Tworzy się w wyniku obrzęku podścieliska łącznotkankowego skóry właściwej, w związku ze zwiększoną przepuszczalnością naczyń krwionośnych. 

W przypadku zmian wtórnych, wyróżnić możemy takie wykwity, jak:

• nadżerka - jest to powierzchowny ubytek naskórka, który nie pozostawia po sobie żadnych blizn. Takie zmiany tworzą się zazwyczaj po występujących wcześniej zmianach pierwotnych, jak na przykład po pęcherzykach lub pęcherzach, a także po zniknięciu krost lub sączących się grudek. 

• przeczos - jest to ubytek na skórze, który tworzy niejako dziurkę, czyli wklęśnięcie w skórze, co jest spowodowane nadmiernym drapaniem w wyniku na przykład urazów mechanicznych. 

• pęknięcie i rozpadlina - jest to ubytek w skórze obejmujący powierzchnię naskórka. Najczęściej pojawia się wszędzie tam, gdzie skóra w nadmiarze narażona jest na rozciąganie, a także na napinanie. Powstaje w wyniku najczęściej suchej skóry, zwiększonego rogowacenia, a także obrzęku i stanów zapalnych. Sama z kolei rozpadlina jest głębsza od pęknięcia, sięgając aż do skóry właściwej. Często tego typu zmianom towarzyszą także zakażenia i widoczne blizny.

• łuska - jest to zmiana skórna, która wynika z niepełnego oddzielania się zrogowaciałych warstw naskórka. Można wyróżnić w przypadku tych zmian między innymi złuszczenie otrębiaste i złuszczenie płatowe. 

• strup - jest to wykwit, który tworzy się w wyniku zasychania płynu surowiczego, ropnego lub surowiczo - krwawego. Jeśli strupy pokrywają nadżerki, tworzą się przebarwienia, jeśli z kolei pokrywają owrzodzenia, robią się blizny. 

• owrzodzenie - jest to ubytek naskórka, jak również i skóry właściwej, który pozostawia po sobie blizny. Może pojawić się z różnych przyczyn,w  tym w wyniku chorób naczyń krwionośnych, w przebiegu chorób infekcyjnych, a także przy rozpadzie guzków czy krost. Często też owrzodzenia pojawiają się w wyniku czynników chemicznych, mechanicznych lub fizycznych. 

• blizna - jest to zmiana stanowiąca tkankę łączną, która wypełnia miejsce, jakie wcześniej zostało uszkodzone. Wyróżnić można trzy ich rodzaje: przerosłe, bliznowce, jak również i blizny zanikowe. 

Wykorzystanie dermatoskopów w diagnozowaniu chorób skóry

Bez względu na to, czy mamy do czynienia z niewielką plamką czy z dużą raną z owrzodzeniem, w żadnym wypadku zmian skórnych nie można bagatelizować, bowiem nieleczone mogą zagrażać zdrowiu, jak również i życiu osoby chorej. Wizyta u dermatologa stanowi więc element nadrzędny, aby móc zdiagnozować problem, stawiając dokładną diagnozę i rozpoczynając ewentualne leczenie. Im szybciej zmiany zostaną wykryte i poddane leczeniu, tym większa jest szansa na ich pozbycie się i uniknięcie skutków ubocznych stanu chorobowego. 

Narzędziem wykorzystywanym przez dermatologów jest dermatoskop i to właśnie on okazuje się mieć kluczowe znaczenie w kwestii diagnozowania chorób skóry i kontrolowania ich stanu. Dermatoskop jest urządzeniem, które pozwala w szczegółowy sposób oglądać znamiona i rozpoznawać wszelkie zmiany, które na skórze się pojawiają, w tym te najbardziej niepokojące - czerniaka. Wykorzystując narzędzie dermatoskopowe, to powiększa i podświetla zmianę na tyle, że widoczne są jej brzegi, asymetria, kolor czy ukształtowanie powierzchni. Dzięki takiej formie badania można sprawdzić, czy występujące zmiany nie mają charakteru złośliwego i to stanowi główne sedno tego właśnie badania. 

 

Jak wygląda badanie dermatoskopowe?

Samo badanie dermatoskopowe jest bezbolesne i bezinwazyjne,  w zależności od ilości zmian na skórze, może być krótkie lub też dłuższe. Wykorzystując dermatoskop, dokładnie sprawdza się każde niepokojące na skórze miejsce, wykorzystując przy tym skalę TDS, gdzie zwraca się uwagę na najbardziej istotne elementy, o których wspomnieliśmy już powyżej, czyli asymetrię zmiany i jej granice, kolor czy też dodatkowe elementy, jak na przykład występujące na zmianie kropki, smugi czy inne. Wykorzystując taką skalę, określa się punktację i na jej podstawie uzyskuje się tak zwany wskaźnik dermatoskopowy. Jeśli wynik wynosi <4,75 znamię ma postać łagodną, 4,75 - 5,45 jest to zmiana podejrzana, wymagająca kontroli, z kolei wynik >5,45 to zmiana, która wymaga usunięcia chirurgicznego, z wykorzystaniem wycinka do badania histopatologicznego. 

Bez względu na rodzaj zmiany, jaka pojawia się na skórze, w żadnym wypadku nie powinno bagatelizować się jej, ale należy podjąć odpowiednie kroki, aby została ona skontrolowana przez specjalistę w zakresie chorób skóry. W ten bowiem sposób można uchronić się przed konsekwencjami stanów chorobowych, w tym między innymi czerniaka, który wykryty zbyt późno, może doprowadzić do śmierci.