Rehabilitacja kardiologiczna odgrywa istotną rolę w procesie leczenia. Szczególnie zalecana po zawale, operacji serca, zatorowości płucnej czy zapaleniu mięśnia sercowego. Ma ona istotny wpływ na to, jak przebiega proces leczenia i jak szybko pacjent może wrócić do sprawności i do jak najbardziej normalnego życia.

W każdym przypadku, w którym niezbędna była interwencja kardiologa, oprócz stosownego leczenia, czy to w postaci zabiegu czy farmakologii, kluczowym elementem procesu zdrowienia jest także rehabilitacja kardiologiczna.  Na rehabilitację kardiologiczną składają się w pełni kompleksowe działania, które obejmują samą edukację, a następnie profesjonalną opiekę medyczną, pomoc psychologów, a także wysiłek fizyczny, który w każdym przypadku musi być w pełni dostosowany do stanu zdrowia każdego pacjenta. Wszystkie te elementy połączone w jedną całość decydują o skuteczności prowadzonego leczenia. Oczywiście rehabilitacja po zawale czy po operacji serca, obejmuje również i zmianę stylu życia, wprowadzenie nowych nawyków żywieniowych, w tym zbilansowanej i zdrowej diety, a także eliminacji wszelkich używek, jak alkohol czy papierosy. Całość takiej rehabilitacji składa się z kilku etapów i im szybciej zostanie ona wprowadzona, tym większe są szanse na ,,normalne życie” po chorobie. Kluczowe znaczenie ma jedynie indywidualnie dobrana pod pacjenta rehabilitacja i w pełni ustabilizowane parametry życiowe, by móc rozpocząć działania w kierunku poprawy zdrowia.

 

Czym jest rehabilitacja kardiologiczna?

Rehabilitacja kardiologiczna jest to zespół działań, których głównym założeniem jest osiągnięcie jak najbardziej optymalnych warunków fizycznych, psychicznych i socjalnych. Głównym założeniem rehabilitacji jest to, aby pacjent mógł zyskać jak najbardziej poprawną jakość życia, zarówno społecznego, jak również i zawodowego. W skład takiej rehabilitacji wchodzi między innymi farmakoterapia, ocena stanu zdrowia osoby chorej, a także ćwiczenia fizyczne i zmiana stylu życia. Należy zdać sobie sprawę z tego, iż jest to proces długotrwały i niezwykle złożony, w którym potrzebne jest wprowadzenie odpowiednich etapów, aby móc uzyskać pożądany efekt. 

 

Kiedy powinna być przeprowadzona rehabilitacja kardiologiczna?

Istnieją wskazania, co do których taka rehabilitacja kardiologiczna jest po prostu konieczna. Kiedy więc powinna być ona przeprowadzona? Z pewnością po wszelkich zabiegach kardiochirurgicznych, a więc na przykład po przeszczepie serca czy też po wszczepieniu zastawek, bądź wszczepieniu rozrusznika. Ponadto, niezbędna jest rehabilitacja po zawale serca, po by - passach czy też w przypadku schorzeń związanych z układem sercowo - naczyniowym. Zaliczyć możemy tutaj między innymi wrodzone wady serca, niewydolność serca czy też dławicę piersiową stabilną. W jakich zaś sytuacjach taka rehabilitacja może okazać się niebezpieczna i nie powinno się jej wykonywać? Na pewno nie może być ona prowadzona przy blokach przedsionkowo - komorowych III stopnia bez stosowania stymulatora, przy niewydolności serca, zapaleniu osierdzia, a także przy nadciśnieniu tętniczym, przy zaburzeniach rytmu serca, zatorowości płucnej, zapaleniu mięśnia sercowego czy też przy dławicy piersiowej. W każdym przypadku konieczna jest wizyta u kardiologa, który zatwierdza taką rehabilitację lub ją wyklucza, tak, aby przyniosła ona zamierzone efekty, a nie doprowadziła do utraty zdrowia czy nawet życia. 

Jak wygląda rehabilitacja po zawale?

Nie ma wątpliwości, iż najczęściej stosowaną jest rehabilitacja kardiologiczna po zawale. W tym przypadku kluczowe znaczenie ma to, aby postawić na odpowiednie etapy rehabilitacji, tak, aby przyniosły one zamierzony efekt końcowy. Co więc odgrywa zasadniczą rolę? W pierwszej kolejności pacjent przebywa na oddziale szpitalnym, gdzie istotne znaczenie ma odpoczynek i odpowiednie ustabilizowanie parametrów życiowych.  Następnie podstawą jest  próba wysiłkowa, na podstawie której lekarz może dopasować odpowiedni rodzaj treningu i jego obciążenie, tak, aby było ono bezpieczne dla układu sercowo - naczyniowego osoby po zawale. Oczywiście nie od razu po zawale pacjent powinien wejść na bieżnię i rozpoczynać odpowiednie ćwiczenia, gdyż w pierwszym etapie istotne znaczenie ma delikatne przygotowanie organizmu do dalszej pracy. Ważna jest więc tutaj rehabilitacja oddechowa i zastosowanie następnie niewielkich obciążeń, tak, aby krok po kroku osoba po zawale mogła wprowadzić już taką ,,prawdziwą rehabilitację”. Tutaj pacjent powinien uczęszczać na specjalne zajęcia, gdzie pod okiem doświadczonych specjalistów, wykonywane są serie treningów. Najczęściej wykorzystywanymi w tym celu są rowerki stacjonarne, jak również i bieżnie elektryczne. I to, co stanowi bardzo ważny element, to przede wszystkim zdrowy styl życia. Należy postawić na ruch na świeżym powietrzu, na aktywność fizyczną, na zdrową dietę, rzucenie palenia, rezygnacja z alkoholu. Jeśli o te wszystkie elementy zadba się wspólnie, z pewnością życie po zawale może nadal wyglądać tak, jak to było przed nim. 

 

Etapy rehabilitacji kardiologicznej 

W każdym przypadku, bez względu na to, czy mówimy o zawale serca, o zaburzeniach rytmu serca czy operacji na otwartym sercu, przebieg rehabilitacji kardiologicznej wygląda podobnie. Należy zdać sobie sprawę z tego, iż całość działań ma charakter wieloetapowy, co znacząco przyczynia się do usprawnienia pracy układu sercowo - naczyniowego. 

We wczesnej rehabilitacji wyróżnić możemy dwa etapy. Pierwszym jest edukacja, a więc przekazanie pacjentowi stosownej wiedzy odnośnie choroby i próbie powrotu po niej  do normalności. Taka forma fizjoterapii prowadzona jest w szpitalu. Do niej zaliczyć można także rehabilitację oddechową. Drugim etapem jest próba wysiłkowa, gdzie przeprowadzane są testy wysiłkowe, poprzez które można zaobserwować stan, w jakim znajduje się pacjent. Ten etap określany jest jako okres rekonwalescencji. U jednych pacjentów niezbędny jest w tym czasie pobyt w szpitalu, u innych w specjalnych placówkach, u jeszcze innych w domu. Zawsze jednak kluczowe znaczenie ma jak najlepsza współpraca z fizjoterapeutą. Nie zawsze pacjent jest w stanie sam w domu podporządkować się zaleceniom, stąd też wszystko wykonywane jest w warunkach szpitalnych. Jeśli jednak stan zdrowia na to pozwala, a pacjent potrafi kontrolować ciśnienie oraz dopasowywać obciążenie do ćwiczeń, może on dalszą rehabilitację kontynuować z domu. Mówiąc już o dalszej rehabilitacji, wyróżnić możemy dodatkowo etap trzeci, a więc ten, który należy wdrożyć około pół roku po zawale. Tutaj istotne znaczenie ma regularna aktywność fizyczna, stosowanie odpowiednich leków, zdrowy styl życia i stosowanie się do wszelkich zaleceń specjalistów. 

Rehabilitacja kardiologiczna najczęściej przeprowadzana jest w ośrodkach i sanatoriach, gdzie prowadzona jest kompleksowa opieka nad pacjentami borykającymi się z chorobami serca. Większość z nich działa w oparciu o NFZ, część świadczy swoje usługi prywatnie.