Cukrzyca typu 1 określana inaczej jako młodzieńcza, totalnie insulinozależna. Czy można z nią normalnie żyć? Jak rozpoznać tę chorobę? Czy faktycznie przyczyny jej powstania nie są znane? I co ważne, czy mimo tego, że jest to choroba nieuleczalna, można z nią żyć stosunkowo normalnie?

Cukrzyca typu 1, zupełnie inna, niż ta typu 2.  I choć jest ona chorobą niezwykle trudną i podstępną, to jednak przy odpowiedniej diecie, aktywności fizycznej i dobrym wyliczaniu insuliny, można z nią jak najbardziej normalnie funkcjonować, unikając przy tym skutków ubocznych. Z roku na rok, ilość dzieci, u których wykryta zostaje cukrzyca diametralnie wzrasta, a mimo to wciąż nie wiadomo, jaka jest tego przyczyna. Największe szczyty zachorowalności występują między 10 - 12 rokiem życia, a także 16 - 19 rokiem życia. 

 

Skąd się bierze cukrzyca typu 1?

Cukrzyca typu 1 jest chorobą, w której układ immunologiczny nie pracuje tak, jak powinien. Co to oznacza? Układ ten zamiast chronić ciało, działa przeciwko zdrowym komórkom trzustki, które ulegają zniszczeniu. W ten sposób trzustka nie mając komórek beta, nie jest w stanie produkować insuliny. W konsekwencji prowadzi to do zaburzeń funkcjonowania niemal całego organizmu. I tak naprawdę nie wiadomo, czy są to czynniki genetyczne czy też środowiskowe. Uważa się, że dużo częściej ten typ cukrzycy występuje o osób, których mamy rodziły po 40 roku życia, u których zbyt wcześnie wprowadzono gluten, u których występują czynniki stresogenne, gdzie jest większa ekspozycja na toksyny i gdy pojawił się niedobór witaminy D. Często wraz z rozwojem cukrzycy typu 1, która jest chorobą autoimmunologiczną, rozwijają się także takie stany chorobowe, jak: bielactwo, celiakia, toczeń, albo stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów. 

Cukrzyca typu 1 - przyczyny jej powstania

Cukrzyca typu 1 nie jest absolutnie zależna od diety, jaką się stosuje czy od stylu życia, jaki się preferuje. Może zaatakować zarówno osobę dbającą o siebie, stawiającą na zdrową dietę i aktywność fizyczną, jak również osobę, która prowadzi siedzący tryb życia i stawia na żywność wysoko przetworzoną. W przypadku tego rodzaju cukrzycy, przyczyną jej powstania jest niszczenie komórek beta trzustki, a więc tych komórek, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny. Cały proces zachorowania przebiega stopniowo i mimo że dana osoba zachorowała, początkowo choroba ta nie daje żadnych objawów. Można więc żyć wiele lat, zupełnie nie zdając sobie sprawy z tego, iż trzustka ulega powolnemu niszczeniu. Dopiero w sytuacji, gdy zniszczeniu ulegnie około 80% komórek beta, daje ona o sobie znać i zauważalne są pierwsze objawy. Skłonność do rozwoju cukrzycy ma podłoże genetyczne i jest dziedziczna.

 

Jakie są objawy cukrzycy typu 1?

Na początku należy zdać sobie sprawę z tego, że im szybciej choroba zostanie wykryta, tym lepiej. Do objawów, które pojawiają się najczęściej i które jednocześnie powinny wzbudzić niepokój, czy to rodziców czy samych już chorych, należą między innymi: przewlekłe zmęczenie, ciągła senność, brak apetytu i tym samym nagły spadek wagi. Bardzo charakterystyczne jest nadmierne pragnienie oraz częste oddawanie moczu. Zauważyć można również zimne palce, uczucie suchości w ustach, problemy z widzeniem czy też zapach acetonu z ust. U kobiet bardzo często występują infekcje miejsc intymnych. 

Wykonanie badania, daje pełny obraz, by móc postawić diagnozę. Jeśli cukier we krwi wynosi powyżej 200 mg/dl, oznacza to, że występuje duże prawdopodobieństwo cukrzycy. Jeśli dodatkowo wykona się badanie moczu i w nim zostanie wykryta obecność glukozy i ciał ketonowych, daje to pełny i wiarygodny obraz, jeśli chodzi o wstępną diagnozę. Jeśli objawy zostaną zbagatelizowane, opóźnia to konkretne postawienie diagnozy i rozpoczęcie stosownego leczenia, które jako jedyne pozwala dalej żyć i funkcjonować. Zbyt późne wykrycie choroby, może doprowadzić do kwasicy ketonowej, która jest stanem zagrażającym życiu cukrzyka. 

 

Leczenie cukrzycy typu 1

Sam rozwój cukrzycy uzależniony jest od tego, w jakim tempie komórki beta trzustki ulegają niszczeniu. U większości dzieci, gdy rezerwa insulinowa zostanie wyczerpana, pojawia się tak zwana kwasica ketonowa. Jej pojawienie się, w konsekwencji może doprowadzić do śpiączki. Należy zdać sobie sprawę z tego, że choroba ta jest nieuleczalna i zostaje z człowiekiem na całe życie. Leczenie opiera się więc na takich działaniach, w których chory stara się funkcjonować tak, aby nie doprowadzić do powikłań cukrzycowych. 

Co stanowi więc sedno leczenia? Po pierwsze niezbędne jest tutaj podawanie insuliny z zewnątrz, bowiem organizm nie jest w stanie samodzielnie jej wytworzyć. Tutaj duże znaczenie ma odpowiednie wyliczenie dawki, tak, aby nie doprowadzić do zbyt niskiego poziomu cukru, ale również i by była ona wystarczająca, aby ten poziom nie był za wysoki. Kolejnym bardzo ważnym elementem jest na pewno leczenie poprzez wysiłek fizyczny. W tej chorobie odpowiednia kontrola organizmu i poziomu cukrów we krwi sprawia, że ćwiczenia stanowią jak najlepszy wybór dla wszystkich chorujących na cukrzycę. Ponadto, bardzo ważną rolę odgrywa również leczenie dietetyczne, a więc zdrowa, zbilansowana i odpowiednio wyliczona dieta. Jeśli choruje dziecko, rodzic musi zostać odpowiednio wyedukowany w kwestii opieki nad nim, a kiedy dziecko jest starsze, będzie samodzielnie podejmować działania mające na celu w miarę normalne funkcjonowanie. 

 

Sprawdzanie poziomu cukru we krwi i podawanie insuliny

Niezbędnym urządzeniem do sprawdzania poziomu cukru we krwi jest glukometr. Jest to niewielkich rozmiarów aparat, który posiada specjalne paski do glukometru, na których należy umieścić kroplę krwi z wcześniej zakłutego palca. Na rynku dostępne są różnego rodzaju glukometry dla cukrzyków, które są niezwykle dokładne w swoich pomiarach i dają w pełni wiarygodny wynik. Ponadto, rynek rozwija się z ogromną prędkością, co sprawia, że dostępne są coraz bardziej nowoczesne urządzenia technologiczne. Dużą popularnością cieszą się sensory, które w przeciwieństwie do tradycyjnych glukometrów wykluczają konieczność nakłuwania palców. Sensor taki dokonuje pomiarów stężenia glukozy w płynie śródtkankowym, a ponadto daje pełny monitoring na przebieg choroby.

Jeżeli chodzi o podawanie insuliny, tutaj możliwe jest to za pomocą penów, które mają odpowiedni rodzaj insuliny i taką w stosownej ilości należy podać choremu. Z racji jednak tego, iż takie podawanie odbywa się około 4 - 5 razy na dobę, coraz większą popularnością cieszą się pompy insulinowe, dzięki którym możliwe jest jedno nakłucie na trzy dni. Taka pompa jest niejako zastępstwem dla trzustki. Lekarz programuje urządzenie w taki sposób, aby to wstrzykiwało w stosownym czasie odpowiednią ilość insuliny. Jest to rozwiązanie zdecydowanie łatwiejsze i w dużej mierze bardziej ułatwiające życie. 

Nie ma wątpliwości, iż cukrzyca typu 1 jest początkowo wyrokiem dla wielu dzieci, a szczególnie dla samych rodziców. Jeśli jednak zdobędzie się odpowiednią wiedzę, a ponadto będzie przestrzegać się diety, stawiać na aktywność i odpowiednią podaż insuliny, wówczas można żyć stosunkowo normalnie, bez rezygnacji z jakichkolwiek przyjemności.