Pomiar samej masy ciała może nam dać błędną informację o jego składzie, ponieważ nie dostarcza nam on wiedzy na temat ilości tkanki tłuszczowej i mięśniowej oraz nawodnienia organizmu.
Niekiedy może się okazać, że zatrzymujemy wodę w organizmie mimo spadku tkanki tłuszczowej albo, że w wyniku aktywności fizycznej w organizmie zwiększa się masa mięśniowa, a nie tkanka tłuszczowa. Wtedy, choć zmieni się skład naszego ciała, nasza waga nie ulegnie zmianie. Wówczas pomocna jest analiza składu ciała wykonana w profesjonalnym gabinecie lub warunkach domowych. Dobrze jest wiedzieć jak interpretować jej wyniki.
Czym jest analiza składu ciała?
Analiza składu ciała jest metodą opisującą, z czego ono się składa. Wskazuje na poziom tkanki tłuszczowej, mięśni, białka, substancji mineralnych i wody w organizmie. Wykonuje się ją za pomocą bioimpedancji elektrycznej nazywanej w skrócie (BIA) posługującej się prądem o niewielkim natężeniu za pomocą urządzenia zwanego analizatorem. Otóż, ze względu na to, że każda z tkanek zawiera określoną ilość wody, przewodzą one różnie elektryczność. Analizator wysyła impulsy, mierząc oporność tkanek organizmu na prąd, podczas gdy pacjent stoi na wadze lub leży na specjalnej macie podłączony do elektrod. Przez narządy zawierające więcej wody impulsy przechodzą łatwiej niż przez te, które zawierają jej mniej. Profesjonalny sprzęt pozwala określić następujące parametry:
- całkowita masa ciała,
- wskaźnik masy ciała (BMI),
- procentowa zawartość tkanki tłuszczowej,
- poziom trzewnej tkanki tłuszczowej,
- stopień nawodnienia organizmu,
- masa mięśniowa,
- wskaźnik budowy ciała,
- masa kostna,
- podstawowa przemiana materii (PPM),
- wiek metaboliczny.
Analiza składu ciała, jeśli zostanie wykonana profesjonalnym, medycznym analizatorem, potrafi dokładnie określić zawartość w organizmie minerałów, białka oraz ustalić specjalistyczne parametry takie jak masa komórkowa czy kąt fazowy, a także ryzyko wystąpienia obrzęków. Jednakże, podstawowe badanie można zrobić także w warunkach domowych, wykorzystując specjalne wagi z analizą składu ciała.
W czym pomaga analiza składu ciała?
Wyniki analizy impedancji bioelektrycznej mogą pomóc w ustaleniu diety, ustaleniu właściwych ćwiczeń, oraz doprowadzić do zmiany stylu życia. Analiza składu ciała przydaje się lekarzom specjalizującym się w leczeniu otyłości, dietetykom, trenerom sportowym, trenerom fitness. Odpowiedni poziom nawodnienia jest podstawowym elementem zachowania zdrowia. Utrata wody z ciała jest procesem ciągłym, odbywa się ona poprzez pot, oddychanie, oddawanie moczu, dlatego tak istotnym jest by zapewnić sobie zdrowy poziom nawodnienia organizmu regularnie go nawadniając.
Współczynnik ECW
Współczynnik ten oznacza wodę zewnątrzkomórkową. Mówi o ryzyku wystąpienia obrzęków w organizmie. Parametr ten jest istotny, szczególnie dla osób, u których woda zatrzymuje się w kończynach dolnych. Dzięki niemu, możemy dowiedzieć się czy nadmierna masa ciała wynika z dużej zawartości tkanki tłuszczowej i czy zmiany masy ciała mogą być spowodowane przez znaczne obrzęki.
Zawartość białka oraz minerałów
Wskaźnik który oznacza zawartość białka, mówi nam pośrednio o stanie odżywienia naszego organizmu. Niedobór białka w organizmie jest istotnie niebezpieczny i świadczy o niedożywieniu organizmu. Wpływać może na to nieprawidłowa dieta czy też stan chorobowy. Jeśli zaś chodzi o minerały - im wyższa zawartość minerałów, wykazana podczas badania składu ciała, tym mniejsze ryzyko osteomalacji albo osteoporozy w przyszłości.
Masa mięśniowa i masa mięśni szkieletowych
Masa mięśniowa zawiera masę mięśni szkieletowych, mięśni gładkich oraz zawartą w nich wodę. Mięśnie działają jak silnik, w procesie spalania energii. Wraz ze wzrostem masy mięśniowej, wzrasta ilość spalanych kalorii, a co za tym idzie wzrasta również podstawowa przemiana materii. Masa mięśni szkieletowych mówi o zdrowiu i sprawności organizmu. Jeśli pacjent przebył właśnie po kontuzję, złamanie czy też wymaga rehabilitacji, analiza masy mięśniowej pozwoli na dokładne dobranie ćwiczeń oraz fizjoterapii.
Masa tkanki tłuszczowej
Analizator ocenia także całkowitą zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie. Wprawdzie jest ona w ciele niezbędna do utrzymania odpowiedniej temperatury a także pełni funkcję ochronną dla narządów wewnętrznych oraz jest istotna dla amortyzacji stawów, jednak jej zbyt duża ilość jest szkodliwa dla zdrowia. Stąd redukcja nadmiernej jej ilości wpływa na zmniejszenie ryzyka zachorowania między innymi na choroby serca, problemy z ciśnieniem, cukrzycę typu II oraz w niektórych przypadkach również raka. Zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej w organizmie prowadzi do osteoporozy, a u kobiet – do nieregularnych miesiączek oraz niepłodności.
Masa tkanki tłuszczowej trzewnej
Medyczne analizatory składu ciała są w stanie przedstawić zawartość tkanki tłuszczowej trzewnej, Zapewnienie jej zdrowego poziomu zmniejsza ryzyko oraz może opóźnić występowanie niektórych chorób, takich jak: nadciśnienie, choroby serca, cukrzyca typu II.
Historia składu ciała
jest to parametr świetnie pokazujący jakie zmiany zaszły w organizmie po zastosowaniu odpowiedniego treningu i planu żywieniowego.
Podstawowa przemiana materii (PPM).
Jest to energia, której organizm potrzebuje na najprostsze przemiany zachodzące w ciele- pracę serca, oddychanie, pracę wątroby, mózgu całego przewodu pokarmowego. Analizatory składu ciała określają dokładną zawartość PPM na podstawie masy mięśni szkieletowych oraz beztłuszczowej masy ciała.
Wskaźnik talia-biodra
Inaczej parametr ten nazywany jest WHR (Waist to Hip Ratio). Wyraża on stosunek obwodu talii w centymetrach do obwodu bioder w centymetrach. Stosowany jest w celu określenia rozmieszczenia tkanki tłuszczowej . Masa komórkowa określa zawartość w organizmie komórek zdrowych, w pełni uwodnionych. Im jest wyższa, tym korzystniej dla organizmu. Kąt fazowy ciała określa całkowitą jakość komórek oraz ich stosunek w organizmie pacjenta. Im niższy kąt fazowy, tym mniejsza zdolność komórek do procesów metabolicznych i utrudniona przepuszczalność błon komórkowych. Im wyższy kąt fazowy naszego organizmu, tym lepszy stan jego zdrowia.
Wiek metaboliczny
Polega on na porównaniu BMR badanej osoby do średnich z poszczególnych grup wiekowych. Jeżeli jest wyższy niż prawdziwy wiek, to znaczy, że należy polepszyć podstawową przemianę materii. Zwiększona ilość ćwiczeń pozwoli bowiem na zbudowanie tkanki mięśniowej, która pomoże w polepszeniu wieku metabolicznego.
Jak się przygotować do badania?
W celu uzyskania dokładności pomiarów analizy składu ciała:
- 48 godzin przed pomiarem nie należy spożywać alkoholu, kawy, napojów energetyzujących.
- Przez dwie doby przed pomiarem nie powinno się korzystać z masażu ani gorących kąpieli.
- 12 godzin przed nie wykonywać intensywnych ćwiczeń fizycznych.
- 4 godziny przed badaniem nie spożywać płynów i posiłków.
- 30 minut przed badaniem opróżnić pęcherz moczowy.